GreekEnglish (United Kingdom)GermanFrenchSpanishItalianRussianRomanianSerbian

Τοιχογραφίες και αγάλματα Σιβυλλών σε χριστιανικούς ναούς

 

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΣΙΒΥΛΛΩΝ
ΣΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥΣ ΝΑΟΥΣ

 

ΣΙΕΝΑ, ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

Ο καθεδρικός ναός της Παρθένου Μαρίας (Santa Maria) στην Σιένα της Ιταλίας (φωτ. Scala Firenze).

 

Λεπτομέρεια από το αριστερό μέρος της πρόσοψης του καθεδρικού ναού της Παρθένου Μαρίας στην Σιένα. Στην άκρη αριστερά εικονίζεται άγαλμα του Πλάτωνος και δεξιά άγαλμα της Σίβυλλας της Ερυθραίας. Τα δύο αγάλματα είναι πιστά αντίγραφα των αυθεντικών τα οποία για λόγους προστασίας αφαιρέθηκαν από την πρόσοψη του ναού και τοποθετήθηκαν στο μουσείο του.

 


Τα αυθεντικά αγάλματα της Σίβυλλας της Ερυθραίας (αριστερά) και του Πλάτωνος (δεξιά), τα οποία αφαιρέθηκαν από την πρόσοψη του καθεδρικού ναού της Σιένα. Τα αγάλματα φιλοτεχνήθηκαν από τον γλύπτη Giovanni Pisano την περίοδο 1284-1296 μ.Χ. (Σιένα, Cathedral Museum).

 

Η σταυροειδής κάτοψη του μαρμάρινου δαπέδου του ναού της Σιένα σε έγχρωμη αναπαράσταση του 1884. Στο κάτω μέρος του σταυρού παριστάνονται μέσα σε μαρμάρινα τετράγωνα ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, ο Σωκράτης, ο Κράτης, ο Αριστοτέλης, ο Επίκτητος, ο Ευριπίδης και οι δέκα Σίβυλλες οι οποίες αναφέρονται από τον Λακτάντιο.

 

Η πρώτη μαρμάρινη εικόνα που συναντά ο επισκέπτης όταν προσέρχεται στον καθεδρικό ναό της Παρθένου Μαρίας στη Σιένα, ακριβώς μπροστά από την κύρια είσοδο του ναού, είναι η εικόνα του Ερμή του Τρισμέγιστου! Ο Ερμής παραδίδει διά της δεξιάς του χειρός μία βίβλο του σε δύο ανθρώπους, ενώ στην πινακίδα που κρατάει εξ αριστερών του αναγράφονται στίχοι από το έργο του «Ποιμάνδρης». Στην αγγλική έκδοση του εντύπου με τις μαρμάρινες παραστάσεις του ναού αναφέρονται τα εξής:
«Inside the Cathedral, facing the central door, is the figure of Hermes Trismegistus, the symbol of the beginning of earthly knowledge... The first words of the book refer to the creation of the world, the starting point of man’s search for knowledge. This is the visitor’s introduction through wisdom into the interior of the church», δηλαδή,
«Mέσα στον καθεδρικό ναό, μπροστά από την κύρια είσοδο, υπάρχει η εικόνα του Ερμή του Τρισμέγιστου, σύμβολο της αφετηρίας της ανθρώπινης γνώσης... Οι πρώτες λέξεις του βιβλίου του αναφέρονται στην δημιουργία του κόσμου και είναι το σημείο αφετηρίας της ανθρώπινης αναζήτησης για την γνώση. Αυτή είναι η εισαγωγή του επισκέπτη, διά μέσου της σοφίας, στο εσωτερικό του ναού.» (The Marble Pavement of the Cathedral of Siena, σελ. 8 - εκδ. Scala Firenze). Η παράσταση του Ερμή φιλοτεχνήθηκε το 1488 και τοποθετήθηκε στην κύρια είσοδο του ναού (και συγχρόνως στην βάση του Σταυρού της κάτοψης), διότι ο Ερμής ο Τρισμέγιστος αναγνωρίστηκε κατά την Αναγέννηση ως ένας πρώιμος Απόστολος του Χριστού. Η πόλη της Σιένα βρίσκεται στην Τοσκάνη και απέχει μικρή απόσταση από την Φλωρεντία (την πρωτεύουσα της Αναγέννησης), στην οποία το 1463 τα έργα του Ερμή μεταφράστηκαν στη λατινική γλώσσα από τον Μαρσίλιο Φιτσίνο. Εκατέρωθεν της παράστασης του Ερμή, στο δάπεδο του ναού της Σιένα, είναι τοποθετημένες οι μαρμάρινες παραστάσεις των δέκα Σιβυλλών, στις οποίες αναφέρεται ο Λακτάντιος.

 


Αριστερά, άποψη του εσωτερικού του ναού της Σιένα. Στην κάτω δεξιά γωνία του δαπέδου διακρίνεται η μαρμάρινη παράσταση της Σίβυλλας της Κυμαίας. Δεξιά, η ίδια παράσταση σε μεγέθυνση, στην οποία η Σίβυλλα εικονίζεται να ρίχνει τα βιβλία της στην πυρά.

 


Αριστερά, η Σίβυλλα η Ερυθραία με προφητεία της που αναφέρεται στην Γέννηση του Υιού του Θεού από την Παρθένο Μαρία. Η παράσταση φιλοτεχνήθηκε από τον Antonio Federighi το 1482. Δεξιά, η Σίβυλλα η Δελφική (Σιένα, Καθεδρικός Ναός Παρθένου Μαρίας).

 

Τρία τετράγωνα πάνω από την εικόνα του Ερμή του Τρισμέγιστου, στο δάπεδο του Ναού της Σιένα, συναντάμε τις παραστάσεις του Σωκράτη και του κυνικού φιλοσόφου Κράτη, ο οποίος εικονίζεται να απαρνείται τον πλούτο. Ο Κράτης, αν και ήταν πάμπλουτος, δώρισε όλη του την περιουσία στους φτωχούς συμπολίτες του και διήγαγε μία ζωή φτωχή και ασκητική, εφαρμόζοντας την διδασκαλία του Χριστού τέσσερις αιώνες πριν από την Έλευσή Του. Τα δύο χαρακτηριστικά του βίου του ήταν η φιλανθρωπία, αλλά και το εύθυμο χιούμορ. Στο ποίημά του Σακκούλα, εγκωμιάζει με εύθυμο τρόπο το ιδανικό πρότυπο ζωής: την ευτυχία της φτώχειας!

 

'Ενα τετράγωνο πάνω από τον Κράτη και τον Σωκράτη παριστάνεται ο τροχός της τύχης, ο οποίος φιλοτεχνήθηκε το 1372. Στο επάνω μέρος του τροχού εικονίζεται ο Πανεπόπτης Θεός, ο καθορίζων τις τύχες του κόσμου. Γύρω του, στις τέσσερις γωνίες του τετραγώνου, εικονίζονται ο Αριστοτέλης, ο Επίκτητος, ο Ευριπίδης και ο Σενέκας με ρητά τους περί της τύχης.
Ο Καθεδρικός ναός της Παρθένου Μαρίας στη Σιένα αποτελεί ένα πρότυπο χριστιανικού ναού, στο οποίο το ελληνικό πνεύμα νυμφεύεται το Πνεύμα του Χριστού. Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, οι Σίβυλλες, και οι μεγαλύτεροι Έλληνες σοφοί όπως ο Πλάτων, ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης και ο Επίκτητος, αναγνωρίζονται ως προπομποί του Χριστού και αποκτούν για πρώτη φορά σε έναν χριστιανικό ναό μία θέση ανάλογη προς την πνευματική τους προσφορά. Τα αγάλματα του Πλάτωνος και της Σίβυλλας της Ερυθραίας στην πρόσοψη του ναού της Σιένα, και οι δεκατρείς μαρμάρινες παραστάσεις του Ερμή, των Ελλήνων σοφών και των Σιβυλλών φιλοτεχνήθηκαν κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, σε μία περίοδο που η αναγέννηση και η αναβίωση των αρχαιοελληνικών ιδεωδών επανέφεραν στην Ευρώπη τις πρώτες ακτίδες φωτός, ύστερα από μία μακρά περίοδο μεσαιωνικού σκοταδισμού.

 

ΒΑΤΙΚΑΝΟ, ΚΑΠΕΛΑ ΣΙΞΤΙΝΑ

Το Παρεκκλήσι της Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. Οι τοιχογραφίες του Παρεκκλησιού φιλοτεχνήθηκαν στις αρχές του 16ου αιώνα από τον Μιχαήλ Άγγελο και αποτελούν ίσως τις πιο διάσημες τοιχογραφίες του κόσμου. Η επιλογή των θεμάτων έγινε από τον ίδιο τον Μιχαήλ Άγγελο, ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά: «Είχα κάνει μερικά σχέδια που όμως μου φάνηκαν κάπως φτωχά. Τότε ο Πάπας μου πρότεινε κάτι άλλο. Να ζωγραφίσω στον θόλο ότι ήθελα». Και ο Μιχαήλ Άγγελος αποφάσισε να φιλοτεχνήσει στην οροφή του ναού, σε υπερφυσικές διαστάσεις, τις μορφές επτά Προφητών και πέντε Σιβυλλών (Δελφίς, Ερυθραία, Περσίς, Λίβυσσα και Κυμαία). Κατά την περίοδο της Αναγέννησης, οι Σίβυλλες αναγνωρίστηκαν από ένα μεγάλο μέρος του χριστιανικού κόσμου ως προφήτισσες του Χριστού και κατέλαβαν μία θέση ανάλογη με αυτή των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης.

 


Aριστερά, Σίβυλλα η Ερυθραία. Το ύψος του σώματος φθάνει τα τρεισήμισι μέτρα. Βατικανό, Καπέλα Σιξτίνα. Δεξιά, Σίβυλλα η Δελφική. Τοιχογραφίες του Μιχαήλ Αγγέλου (Βατικανό, Καπέλα Σιξτίνα).

 

ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ, ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ

Τοιχογραφία της Σίβυλλας της Κυμαίας που βρίσκεται στον τρούλο του ναού της Αγίας Τριάδας στην Φλωρεντία (Santa Trinita). Ο ναός είναι του 11ου αιώνα και η τοιχογραφία φιλοτεχνήθηκε από τον Γκιρλαντάιο το 1485.

 

ΟΥΛΜ, ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ

Ο καθεδρικός ναός της Ουλμ στην νότια Γερμανία, με ύψος 161,5 μ., είναι ο ψηλότερος ναός του κόσμου. Στο εσωτερικό του ναού, και συγκεκριμένα μέσα στην κόγχη του ιερού, υπάρχουν ξύλινα αγαλματίδια των δέκα Σιβυλλών καθώς και ένα αγαλματίδιο του Πυθαγόρα.

 

Το πρώτο ξύλινο αγαλματίδιο που συναντάται στην κόγχη του ιερού της Ουλμ ανήκει στην Σίβυλλα την Ερυθραία. Πάνω από το αγαλματίδιο υπάρχει μία ξύλινη πινακίδα που έχει χαραγμένη με λατινικά γράμματα την προφητεία της Ερυθραίας περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού. Στην αριστερή ακροστιχίδα της προφητείας σχηματίζονται οι λέξεις «JESUS CREISTOS TEU YIOS SOTER», δηλαδή «ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΕΙΣΤΟΣ ΘΕΟΥ ΥΙΟΣ ΣΩΤΗΡ».

 


Αριστερά, η κόγχη του ιερού μέσα στην οποία βρίσκονται τα ξύλινα αγαλματίδια των Σιβυλλών. Δεξιά, το αγαλματίδιο της Σίβυλλας της Δελφικής. Τα γλυπτά φιλοτεχνήθηκαν από τον Jorg Syrlin κατά την περίοδο 1468-1474. Ουλμ, Καθεδρικός Ναός.

 

Ξύλινο αγαλματίδιο του Πυθαγόρα. Ο Σάμιος φιλόσοφος έχει στραμμένο το βλέμμα του προς μία εικόνα της Θεοτόκου και του νεογέννητου Ιησού, τους οποίους υμνωδεί διά της κιθάρας του. Ουλμ, Καθεδρικός Ναός.

 

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ



Άποψη της Μονής Βατοπαιδίου.

 

Η κεντρική πύλη της Μονής Βατοπαιδίου. Η πρώτη τοιχογραφία που αντικρίζει ο προσερχόμενος προσκυνητής, πάνω από τον δεξιό ημικίονα, εικονίζει τον Απόλλωνα. Στο ίδιο προστώο της πύλης υπάρχουν τοιχογραφίες του Πλάτωνος, του Αριστοτέλη, του Σοφοκλή και της Σίβυλλας της Ερυθραίας.

 


Αριστερά, η τοιχογραφία της Σίβυλλας της Ερυθραίας από το προστώο της πύλης της Μονής Βατοπαιδίου. Στον πάπυρο που εικονίζεται αναγράφονται ο δεύτερος και ο τρίτος στίχος από την προφητεία της περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού (με την ακροστιχίδα ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΕΙΣΤΟΣ). Οι δύο στίχοι αναφέρουν: «ΗΞΕΙ ΟΥΡΑΝΟΘΕΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΙΩΝΩΝ, ΜΕΛΛΩΝ ΚΡΙΝΑΙ ΠΑΣΑΝ ΣΑΡΚΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΝ ΑΠΑΝΤΑ». Δεξιά, η τοιχογραφία του Απόλλωνος από το ίδιο προστώο. Στον πάπυρο που εικονίζεται αναγράφεται η προφητεία του περί της Ενσαρκώσεως του Λόγου του Θεού από Κόρη ανυποψίαστη: «ΕΓΩ ΚΑΤΑΓΓΕΛΩ ΕΝ ΤΡΙΣΙΝ ΕΝΑ ΜΟΝΟΝ ΥΨΙΜΕΔΟΝΤΑ ΘΕΟΝ. ΟΥ ΛΟΓΟΣ ΑΦΘΙΤΟΣ ΕΝ ΑΔΑΕΙ ΚΟΡΗ ΕΓΚΥΟΣ ΕΣΤΑΙ». Οι τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν το 1870.

 

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ

'Αποψη της Μονής Μεγίστης Λαύρας.

 

Τοιχογραφίες της Σίβυλλας της Ερυθραίας και του Πλάτωνος από την Τράπεζα της Μονής Μεγίστης Λαύρας. Στον πάπυρο που κρατάει η Σίβυλλα αναγράφεται: «ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΩΘΗΣΕΤΕ ΥΠΟ ΕΒΡΑΙΩΝ ΑΠΙΣΤΩΝ. ΚΑΙ ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΙ ΑΚΟΥΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΝ. ΟΥΑΙ ΔΕ ΟΙ ΜΗ ΑΚΟΥΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΝ». Οι τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν το 1512.

 

Τοιχογραφίες της Σίβυλλας (της Ερυθραίας) σε ορθόδοξους χριστιανικούς ναούς. Πάνω, τοιχογραφία που βρίσκεται στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία στη Σιάτιστα του νομού Κοζάνης. Πλησίον της Σίβυλλας εικονίζεται ο σοφός Θουκυδίδης. Στον ίδιο ναό υπάρχουν τοιχογραφίες του Πλάτωνος, του Σοφοκλή, του Αριστοτέλη και του Πλουτάρχου, οι οποίες φιλοτεχνήθηκαν το 1744 κατόπιν παραγγελίας του Αρχιεπισκόπου Αχριδών Ζωσιμά. Στον πάπυρο που κρατάει ανά χείρας η Σίβυλλα, όπως και στον πάπυρο της κάτω αριστερής τοιχογραφίας, αναγράφεται η προφητεία «ΕΠΙ ΤΗΝ ΠΟΛΥΣΧΕΔΗ ΤΑΥΤΗΝ ΕΛΑΣΕΙΕ ΓΗΝ, ΚΑΙ ΔΙΧΑ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΤΑΙ ΣΑΡΞ», δηλαδή η προφητεία της Σίβυλλας της Ερυθραίας διά της οποίας η Αγία Αικατερίνη έστρεψε τους πενήντα ρήτορες στον Χριστιανισμό! Κάτω αριστερά, φθαρμένη τοιχογραφία που βρίσκεται στο νάρθηκα του ναού της Ιεράς Μονής Γεννήσεως της Θεοτόκου (Βελλαΐτισσας) στο Καλπάκι Ιωαννίνων και φιλοτεχνήθηκε το 1745. Κάτω δεξιά, τοιχογραφία που βρίσκεται στον τρούλο του ναού της Ιεράς Μονής Ευαγγελίστριας στα Ζαγοροχώρια Ηπείρου και φιλοτεχνήθηκε το 1809.


 
Είσοδος Μελών





Επισκέπτες
Έχουμε 34 επισκέπτες συνδεδεμένους
Τρόποι πληρωμής
Μπορείτε να επιλέξετε έναν από τους 4 τρόπους πληρωμής:
  1. Με αντικαταβολή
  2. Με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό
  3. Με Paypal
  4. Με Credit Cart or Paypal (δεν χρειάζεται να έχετε λογαριασμό στο Paypal)